Cây mai vàng được trồng ta nước ta trong khoảng năm nào, thuộc thế kỷ nào?
Chúng tôi rất tiếc là không có trong tay tài liệu đáng tin cậy nào để giải đáp thỏa đáng được thắc mắc này. Chỉ biết một điều là cây mai vàng được trồng tại nước ta lâu đời rồi, và hàng nghìn đời nay tiên tổ ta đã xem màu vàng tươi tỉnh của hoa mai biểu trưng cho sự hưng vượng vượng, hạnh phúc và may mắn nên mới dùng hoa mai vào việc bác bỏ cúng trên bàn độc tổ tông trong dịp tết Nguyên đán, trùng hợp với màu hoa mai nở. Cái tục lệ này vẫn còn truyền lại cho tới tận ngày nay.
=== >> Tìm hiểu phôi mai vàng sống được bao lâu
Chỉ những chi tiết đấy thôi cũng đủ cho ta thấy cây mai vàng được ông bà ta trồng từ lâu đời.
Do mai vàng là loài hoa quí, không những quí bởi sắc vàng của hoa oắt con, tươi tỉnh, mà trong Kinh Thi, bộ sách quí của Trung Hoa do đức Khổng Tử san định cũng khen là giống cây có tiết tháo dỡ trong lành, hiên ngang tắm gió gội sương giữa trời băng giá, sánh ngang với tùng, bách. Triết lý của đạo nho xem mai mang khí phách bất khuất của người anh hùng. Còn trong Lão giáo thì tôn mai lên hàng vũ trụ luận, cho là do khí âm dương phối hợp mà thành...
Cũng như chúng ta ngày nay, người xưa cũng rất yêu thích trồng mai. Nhưng có nhiều người muốn biết công nghệ trồng mai của người xưa có khác xa với cách trồng của người thời nay không? Đấy là nghi vấn lý thú, chúng ta cùng Tìm hiểu xem sao...
Cách trồng mai của người xưa:
Ngày xưa nước ta chuyên về nông nghiệp; tuy đất rộng người thưa, và tuy cây mai được xem là loài cây quí (hoa sử dụng vào việc thờ cúng) nhưng thực tế nó không phải là giống cây lương thực như lúa, bắp, khoai, đậu nên ông bà chỉ sử dụng những khoảnh đất đầu thừa cuối thẹo trong vườn để trồng vào đó một số gốc mai vàng để đến tết có hoa chưng cúng khỏi phải đi xin người nào. Còn những thửa đất mỡ màu thì họ sử dụng vào việc trồng lúa, bắp, khoai, đậu để có lương thực mà ăn.
ấy là quan niệm đơn giản nhưng mang tính thực tiễn, thực dụng của đại phần lớn người xưa. Họ là những người nghèo, vòng vo năm đầu tắt mặt tối chân lấm tay bùn làm việc vần vật ở ngoài đồng để kiếm cái ăn. Năm nào thời tiết thuận lợi được mùa thì nhà nhà phong lưu. Ngược lại những năm bị thất bát thì nhà nhà đói kém, tới bữa củ khoai cũng không có... Cầm hơi. Vì vậy, khi nào người ta cũng dành đầu tiên lo đến cái ăn, cái mặc, hi hữu có người nào dám mơ màng tới thú ăn chơi.
Cây mai vàng được trồng với cách đấy thì sự sống mái ra sao đều phó mặc cho trời, ít người nào chịu bỏ công sức ra coi ngó, tưới bón. Chỉ đến ngày rằm tháng Chạp - còn nửa tháng nửa đến tết, người ta mới hấp tấp ra chỗ trồng mai để làm việc trẩy lá cho cây mai trổ hoa đúng vào dịp tết.
tới ngày cận tết, người ta lại ra vườn chọn những cành mai sai hoa to nụ, cắt về cắm vào lộc bình rồi đặt lên bàn thờ bác bỏ cúng. Còn cây mai nào đẹp đẽ được bứng gốc cho vào chậu đặt cạnh bàn vọng thiên hoặc đem vào phòng khách bác tết. Sau tết, họ lại đem những cây mai này về nơi cũ trồng lại...
Thế nhưng, kế bên phần nhiều người nghèo lại có thiểu số những người dư ăn thừa để, những vị hưu quan, và cả những lão nông không còn sức khỏe để gánh vác công tác đồng áng vất vả, thì họ lại có đa dạng thời giờ rảnh rang tìm tới thú điền viên là chơi kiểng cổ, để di dưỡng tinh thần.
Chơi kiểng cổ là thú vui tao nhã, lành mạnh hợp với sở thích người cao tuổi. Nếu trước sân nhà có bày ra dăm ba cây kiểng cổ, lại do tay mình uốn sửa nên dáng nên hình thì còn gì thích thú hơn.
==== > tiến trình kỹ thuật chăm sóc mai vàng trong chậu
Do cây mai có thân gỗ, cành nhánh mềm mại dễ uốn, lại sống lâu năm không thua gì tùng, bách, kim quýt, sơn liễu, cần thăng... Nên dưới tài nghệ uốn sửa điêu luyện của người xưa dễ trở thành cây kiểng cổ giá trị.
Ngày xưa, đáng ra là từ sáu bảy thập niên trở về trước, tổ tiên ta chưa hề biết đến nghệ thuật cắt tỉa, tháp ghép mà chỉ biết việc uốn sửa cây kiểng theo các thế đã định với mục đích là ngầm ký thác tâm can hoài vọng sâu xa của mình vào ấy.
Việc sửa cành uốn thế cho cây mai tốn rất nhiều công cu li khó nhọc, chẳng thể làm nóng vội trong một sáng một chiều mà thành, mà đòi hỏi người trồng phải có đức nhẫn nại, nay uốn cành này, mai lại sửa cành khác... Có khi cây mai đã già mà tác phẩm vẫn chưa hoàn thành!
Thế cây ra sao thì khuôn mẫu đã có sẵn, nhưng giá trị của việc uốn sửa cao thấp, đẹp xấu ra sao là tùy thuộc vào khả năng thông minh của mỗi người.
— > Nhận định kỹ thuật quấn rễ mai con
Trồng mai không tốn công tưới nước mà bón phân cũng không. Điều này không có tức là người xưa ko biết về phương pháp trồng mai, mà là do họ quá bận bịu với chuyện cơm áo, ngay việc nuôi con chó giữ nhà, nuôi con gà lấy rứng tới bữa họ cũng cho ăn chút ít cầm chừng. Trong khoảng xưa đã có câu tục ngữ: “Cơm đâu cho no bụng chó, lúa đâu cho vừa diều gà”, nên phân chuồng ví như có dư thì họ cũng dành cho việc bón lúa, bón khoai,... Lo kiếm cái ăn trước mắt đã!